مرغ عشق یکی دیگر از اعضای خانواده طوطی ها میباشند که طرفداران زیادی را به خود جلب کرده اند. نگهداری اسان این پرنده به صورت جفت و قیمت مناسب ان در کشور عزیزمان انها را به یک پرنده ایدال یا حیوان خانگی مناسب بدل کرده است. نگهداری غیر اصولی انها مشکلات خاص خود را ایجاد کرده و نگهداری لذت بخش انها به یک تجربه تلخ بدل خواهد شد. در این قسمت مقاله ای جهت اصول صحیح نگهداری و پرورش این پرندگان زیبا قرار داده شده که در ادامه متن میتوانید مشاهده کنید .
تاریخچه: مرغ عشق (Budgerigar) یکی از اعضا کوچک خانواده طوطیها محسوب میشود. مهد این پرنده زیبا استرالیا میباشد.در طول قرن ۱۹ و ۲۰ هزاران جفت از این پرنده به سایر قارهها آورده شد و خیلی زود توانست جای خود را به عنوان یکحیوان خانگی محبوب باز کند. رنگهای زیبا، صدای دلنشین، توانایی تقلید صدا، طبیعت اجتماعی، نگهداری آسان وقیمت ارزان، مرغ عشق را به یکی از محبوبترین پرندگان تبدیل کرده است.
مرغ عشق در رنگهای متنوعی وجود دارد که از جمله آنها سبز، زرد، آبی و شیری میباشد. در طبیعت به کمک منقارقوی و شکل انگشتان پاهایش، دو انگشت رو به جلو و دو تا رو به عقب به راحتی از شاخهها بالا میرود .
بلوغ وتشخیص جنسیت: مرغ عشقها حدودا در ۳ ماهگی بالغ میشود. برجستگی روی قاعده منقار در غالب پرندگان نر بالغ آبی روشن یا بنفشو در ماده بالغ قهوهای است. البته این رنگ در نابالغین کاملا مشخص نیست ضمن اینکه هنگام بیماری یا پیری رنگبتدریج کم میشود.مرغ عشق ماده در هر نوبت به طور متوسط ۴-۶ تخم میگذارد. جوجهها ۱۶-۱۸ روز بعد از تخم بیرون آمده و۲۴-۲۸ روز در لانه میمانند. در طول این مدت جوجهها به شدت وابسته به مادر هستند
خریداری: باید توجه داشت که مرغ عشق (مانند سایر حیوانات خانگی) حتما باید از جای مطمئن خریداری شود. سن مناسببرای خرید ۶-۷ هفتگی است. هنگام خرید به وضعیت پرها دقت کنید چرا که نشانه خوبی از وضعیت کلی پرنده است.در پرنده سالم پرها صاف، شفاف و درخشان میباشند در حالیکه پرنده بیمار کسل بوده و پرهای ژولیدهای دارد. چشمهاباید شفاف، درخشان و فاقد تورم باشند. پاها به راحتی میله قفس را بگیرند و پرنده در حالت ایستاده زاویه ۳۰ نسبت بهخط قائم داشته باشد. اطراف مخرج طبیعی و پرنده شاداب باشد
نکته: مرغ عشق خیلی زود اهلی شده و به خانه خو میگیرد. میتوان به آن یاد داد که روی انگشت بنشیند حضورسگ و گربه موجب ناراحتی پرنده میشود حتی اگر به آن دسترسی نداشته باشند.
نگهداری
ابعاد قفس: اندازه توصیه شده برای یک جفتمرغ عشق ۷۵‚۶۰‚۱۰۰سانتیمتر میباشد. داشتن میلههای افقی (نسبت به عمودی) ارجح است چرا که پرنده میتواند برای بالا رفتن از آناستفاده کند.
مکان قفس: قفس را باید در اتاقی روشن ، با هوای مناسب و درجریان (با دمای ۱- ۲۶ سانتیگراد بدون تغییرات ناگهانی) ، بدون دود سیگار و در گوشهای از اتاق قرار داد تا پرنده احساس امنیت کند . پرنده نباید در معرضتابش مستقیم آفتاب باشد . ارتفاع قفس بهتر است طوری باشد که پرنده حدودا هم سطح چشمان شما باشد تا کنترل آن ساده تر شود . با توجه به اینکه مرغ عشق در شب ساعاتی را میخوابد در صورتیکه چراغها روشن است بهتراست روی قفس با پارچه پوشانده شود.
وسایل داخل قفس: وسایل لازم برای قفس شامل ظروف آب، غذا و سنگریزه و کف دریا میباشد. اسباب بازی نیز بویژه برای یک پرنده تنها لازماست . کف قفس را میتوان ترجیحا با کاغذهای غیر چاپی مثل کاغذهای خاص الگوی خیاطی که کاهی و بدون مواد چاپی هستند فرش کنید . آبخوری لولهای ، برای مرغ عشق مناسب است . جلوی ظروف آب و غذا باید میله باشد تا پرنده بتواند بر روی آن بنشیند ضمن اینکه ظروف آب و غذا نباید زیر میلههای بالایی قفس باشند چر که با مدفوع پرنده آلوده میشوند. آب همیشه تازه و تمیز باید در اختیار پرنده باشد. کف قفس باید هر روز و کل قفس ۳ – ۴ روز یک بار تمیز شوند.
میله داخل قفس: میلههای چوبی نسبت به پلاستیکی ارجح هستند ضمن اینکه بهتراست قطر میله ها متفاوت باشد. به طور کلی قراردادن شاخه درخت بویژه به جای میله های بالایی قفس مناسبتر است چرا که پرنده میتواند از آن بالا رفته ضمنا ناخنهایش نیز ساییده میشود.
اسباب بازی: مرغ عشق آینه را دوست دارد. میتوان یک آینه کوچک را داخل قفس قرار داد تا پرنده خود را ببیند. اسباب بازیهای دیگر مورد علاقه مرغ عشق شامل نردبان ، تاب ، توپ پینگ پنگ آویزان و زنگ میباشند.
تغذیه
غذای اصلی مرغ عشق در اسارت و آزادی دانه است. دانهها شامل ۲ گروه مهم هستند :
۱–- دانه غلات : کربوهیدرات زیاد وچربی کم دارند ، مانند ارزن (طبیعتش سرد و خشک می باشد و دانه ایی قلیایی و سرشار از پروتئین و منبعی غنی از ویتامین A و فسفر و املاح معدنی گوناگون است) و ذرت.
۲- دانههای روغنی : چربی زیاد وکربوهیدرات کم دارند ، مانند تخم کتان (طبیعتش گرم بوده و حاوی انواع ویتامین و ترکیبات کربوهیدرات و املاح معدنی میباشد) یا تخم آفتابگردان.
غذای مناسب مرغ عشق ارزن میباشد ولی این غذای کاملی نیست بویژه هنگام تولید مثل و برای بالانس کردن آن اضافه کردن یک دانه روغنی (مانند تخم کتان) لازم است . علاوه بر اینها سبزیجات (مانند هویج ، کلم) ، میوههای تازه (مانند سیب) و نیز مکمل توصیه میشوند. باید توجه داشت که هر نوع تغییر جیره به تدریج انجام شود.
نان: نان سبوس دار و کم نمک را با آب گرم خیس کنید تا نرم شود و بعد در قفس بگذارید.
سبزیجات و میوه: سبزیجاتی مثل شوید ، جعفری ، کاهو (برگ کاهو طبیعتی سرد دارد و تامین کننده کلسیم و آهن و اشتها آور و ضد یبوست میباشد) ، هویج (طبیعتی گرم دارد و سرشار از ویتامین A و املاح معدنیست) و میوه هایی چون سیب (طبیعتی معتدل داشته و سرشار از ویتامینهای گوناگون است) را همواره در برنامه غذای آنها بگنجانید.
تخم مرغ: تخم مرغ را به صورت آبپز شده در اختیار آنها بگذارید(هفته ای ۱ یا ۲ مرتبه).
جوانه ها : کامل ترین و حیاتی ترین بخش جیره غذایی مرغ عشق است (که متاسفانه بسیار مورد غفلت قرار میگیرد). دانه ها در هنگام جوانه زدن ،مملو از ویتامینها و پروتئین ها ، املاح معدنی ، کربوهیدراتها و قندهای طبیعی میشوند و برای مصرف مرغ عشقها بخصوص جوجه ها بسیار مفید است ، حداقل هفته ای یک بار به آنها جوانه گندم بدهید.
مکمل: دو مکمل مهم برای مرغ عشق سنگریزه (یا شن) و کف دریا میباشند.
*پرندگان دانه خوار از جمله مرغ عشق اغلب قبل از خوردن دانه اقدام به خوردن سنگریزه میکنند. سنگریزه در سنگدان پرنده کمک به شکستن دانه کرده ونقش مهمی در هضم آن دارد. باید توجه داشت که سنگریزه آلوده نباشد.سنگریزه را هم میتوان با ارزن مخلوط کرد(البته با نسبت خیلی اندک) و هم میتوان جداگانه در یک ظرف دهان گشاد ریخته و در کف قفس گذاشت*
ویتامین: بدن تمام موجودات زنده برای انجام اعمال حیاتی نیازمند پروتئین ، کربوهیدرات ، چربی ها ، موادمعدنی و ویتامین هاست و این نیازها با مصرف مواد غذایی مختلف و متنوع تامین می شود . ویتامین ها دسته ای از مواد مغذی هستند که دارای معدودی از خصوصیات شیمیایی می باشند . این مواد ترکیبات آلی هستند که بوسیله نسوج بدن سنتز نمی شوند و بمقدار خیلی کم وجود آنها در جیره های غذایی لازم است . ترکیبات مذکور اجزا ساختمانی بزرگی از بدن را تشکیل نمی دهند و بیشتر بعنوان تنظیم کننده متابولیسم عمل می کنند . ویتامین ها بصورت محلول در چربی و آب وجود دارند . با توجه به مراتب فوق و از آنجا که مرغ عشقها و سایر پرندگان محصور در قفس ، در طبیعت نیازهای خود را بامصرف دانه های کال و رسیده ، علوفه سبز و بسیاری مواد غذایی دیگر تامین می کنند به نظر می رسد استفاده از ویتامین ها برای آنها در زمان زندگی در اسارت ضرورت دارد و ضمنا ارزش غذایی دانه ها بمرور زمان و بر اثر ماندن و انبار شدن کاهش پیدا میکند و باعث کاهش میزان ویتامینها موجود در آنها می شود لذا استفاده از مولتی ویتامین ها می تواند این کاهش را جبران نماید . وقتی پرنده شما سالم و سرحال هم می باشد باید علاوه بر میوه و سبزیجات ، هفته ای دو بار در ظرف آب آنها ، نصف قرص جوشان مولتی ویتامین (یا ۱۲ قطره) و یک چهارم قرص جوشان کلسیم بریزید (یا ۱۰ قطره). اکیدا توصیه می شود بعد از ۲۴ ساعت ظرف آب را بشویید (به دلیل رشد سریع پارازیتها در این محیط غنی شده هرگز نگذارید ظرف آب حاوی مولتی ویتامین بیش از ۲۴ ساعت بماند بلکه آن را به دقت بشویید).
انواع ویتامین ها و خواص آنها
ویتامین B برای برقراری تعادل عصبی و نظم سوخت و ساز بدن ضروریست.
آثار کمبود ویتامین : کمبود این ویتامین در بدن باعث اختلال در دستگاه گوارشی و اعصاب می شود .
منابع ویتامین : زرده تخم مرغ .
ویتامین B1 در تنظیم اعمال تنفسی وعصبی موثر است .
آثار کمبود ویتامین : کبود این ویتامین باعث آماس روده – گرفتگی عضلات – بی اشتهائی می شود .
منابع ویتامین : تخم مرغ.
ویتامین B2 مهمترین عامل در رشد بدن می باشد .
آثار کمبود ویتامین : باعث لاغری – توقف رشد -اختلالات تنفسی – بیماریهای پوستی -اختلالات گوارشی می شود .
منابع ویتامین : این ویتامین در اسفناج – شیر – سفیده تخم مرغ.
ویتامین B6 در سوخت و ساز مواد گلواسیدی و غذا موثر است .
آثار کمبود ویتامین : باعث کاهش شدید وزن و اختلالات حرکتی می شود .
منابع این ویتامین : این ویتامین در جوانه گندم – ذرت – سبزی ها – برنج – زرده تخم مرغ.
ویتامین B12 در رفع عوارض عصبی موثر است .
آثار کمبود ویتامین : باعث رشد نامناسب و ایجاد پرهای ناقص می شود.
منابع این ویتامین : زرده تخم مرغ.
ویتامین C در تنظیم عمل بافتها و ایجاد مقاومت در بدن بسیار موثر است .
آثار کمبود ویتامین : باعث خون ریزی جلدی – ضعف شدید می شود.
منابع این ویتامین : جعفری – کاهو.
ویتامین D در رشد و سفت شدن استخوانها موثر است .
آثار کمبود ویتامین : باعث نرم شدن و کج شدن استخوانها می شود .
منابع این ویتامین : روغن ماهی – زرده تخم مرغ – و نور آفتاب.
ویتامین E این ویتامین باعث تقویت اعضای تناسلی می شود .
آثار کمبود ویتامین : باعث عقیم شدن پرنده می شود .
منابع این ویتامین : زرده تخم مرغ – جوانه گندم – کاهو – کلم.
ویتامین F در رویش پرها و لطافت آنها موثر است .
آثار کمبود ویتامین : باعث ایجاد زخمهای جلدی و اختلالات در هضم غذا می شود .
منابع این ویتامین : روغن ماهی – جوانه گندم.
ویتامین K مهمترین ویتامین برای انعقاد خون می باشد .
آثار کمبود ویتامین : باعث خون ریزی – ورم روده -طولانی شدن زمان انعقاد خون می شود .
منابع این ویتامین: گوجه فرنگی،اسفناج،زرده تخم مرغ،کلم گل
برای داشتن مرغ عشق های سالم رعایت بعضی از نکات الزامیست که در ذیل مختصرا ذکر میگردد :
1- به محض مشاهده علائم بیماری در هر کدام از مرغ عشق ها ، آن را از بقیه جدا کنید و سپس به مداوایش بپردازید.
2- از قفس مناسب جهت نگهداری مرغ عشق (۷۵ ‚ ۶۰ ‚ ۱۰۰ سانتیمتر) استفاده کنید قفسهای کوچک باعث بی تحرکی و در نتیجه چاقی مرغ عشق و همچنین شکستگی و بی نظمی پرها می شود.
3- میله را در جهت مخالف یکدیگر و در طول قفس قرار دهید تا فاصله پرواز بیشتر باشه و امکان تحرک پرنده زیادتر گردد.
4- میله ها را در جای خود کاملاً محکم کنید و حداقل دو هفته یکبار میله ها و ظروف غذاخوری را از قفس بیرون آورده ضد عفونی کرده و در صورت شکستگی تعویض نمایید.
5- حداقل روزی یک بار آب را تعویض و ظرف آن را تمیز کنید.
6- روزانه یکبار دانخوری را بیرون آورده و اضافات و پوسته ها را دور ریخته و دان جدید اضافه کنید تا مرغ عشقها گرسنه نمانند.
7- هر ماه یکبار مرغ عشقها را (البته در صورتی که جوجه و یا تخم نداشته باشند) در یک قفس دیگر گذاشته و قفس را ابتدا با مواد ضد عفونی کننده ضد عفونی کنید و پس از یک ساعت کاملاً با آب و مواد شوینده آنها را بشویید و بگذارید با نور خورشید خشک شوند.
8- هفته ای دو بار ظرف حمام برای مرغ عشقهای خود بگذارید(البته در جای گرم و غیر از زمان جفتگیری).
در مقاله ای جدا گانه تکثیر و دستی کردن مرغ عشق توضیح داده خواهد شد !
منابع :
budgerigars.mihanblog.com
onlypet.ir